Rząd zajął się już niemal wszystkimi sposobami ogrzewania domów: węglem, drewnem, peletem, LPG i z sieci ciepłowniczych. Gospodarstwa domowe korzystające z tych paliw i sposobów ogrzewania mogą liczyć na dopłaty (od 500 do 3000 zł) lub „zamrożenie” taryf na ciepło na takim poziomie, aby ostateczne koszty ogrzewania nie wzrosły w przyszłym roku bardziej niż o 40%.

W środku pokoju, zgrabnie pomijany przez wszystkich, stoi jednak słoń. Jest nim taryfa na gaz ziemny dla gospodarstw domowych na 2023 rok. Dla rodzin ogrzewających domy gazem rząd nie przygotował ani propozycji zamrożenia taryf, ani wypłaty dodatków paliwowych. Nic dziwnego, że politykom nie pali się do pokazania pomysłów, skoro temat na razie nie jest medialny, a w stosunku do innych paliw, dotowanie gazu będzie wprost niewyobrażalnym obciążeniem dla finansów państwa. Koszty wcześniej wymienionych dodatków i subsydiowanych taryf wyniosłą w sumie „jedynie” 20 mld zł. Natomiast koszty zamrożenia cen gazu dla 2 mln gospodarstw domowych (i zrównanych z nimi od stycznia odbiorców wrażliwych, takich jak szpitale), sięgnęłyby w przyszłym roku 46 mld zł. Dodatkowe 14 mld zł budżet utraciłby na podatku VAT, gdyby rząd przedłużył tarczę antyinflacyjną – wynika z analizy przygotowanej przez portal WysokieNapiecie.pl.

Zamrożenie taryf gazowych kosztowałoby w sumie 60 mld zł

Łączne koszty zamrożenia cen gazu w wysokości 60 mld zł byłyby bardzo trudne do udźwignięcia dla polskiego budżetu nawet w roku wyborczym. Dla porównania tegoroczne dochody budżetu państwa zaplanowano na 492 mld zł. Nawet ich znaczący wzrost za sprawą inflacji (rosną zwłaszcza wpływy z VAT od drożejących towarów i usług), czy podwyżki podatków dochodowych, nie zmieni znacząco skali wyzwania. W końcu wzrosnąć w przyszłym roku będzie musiało także wiele innych wydatków budżetowych, jak choćby pensje nauczycieli, którzy już zapowiedzieli strajki.

Aby zrozumieć skalę problemu wystarczy spojrzeć na dzisiejszą taryfę na gaz ziemny, zamrożoną od stycznia tego roku na poziomie 20 gr/kWh (po bezprecedensowej podwyżce względem 8-10 gr/kWh jakie płaciliśmy w 2021 roku). Taryfa na tym poziomie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, będzie utrzymana do 31 grudnia 2022 roku. Natomiast środowe notowania gazu z dostawą w ostatnim kwartale tego roku zamknęły się ceną 1,4 zł/kWh, a z dostawą w całym przyszłym roku przekroczyły 1,33 zł/kWh. To 5-6 razy więcej od cen jakie do końca roku będą płacić polskie rodziny.

Trzy mechanizmy w rękach rządu

Trzecim mechanizmem, z jakiego rząd mógłby skorzystać, jest rolowanie części podwyżki taryf na kolejne lata, jak miało to działać w tym roku. Ograniczeniem w tym wypadku może być zdolność kredytowa PGNiG. Na koniec drugiego kwartału koncern miał 15,7 mld zł długów, z czego tylko w ostatnim kwartale przybyło 6,5 mld zł. To wciąż jednak bezpieczny poziom, wobec zdolności spółki do obsługi długu (tylko w pierwszym półroczny wynik EBITDA przekroczył 15 mld zł). Z resztą po konsolidacji z PKN Orlen zdolność do zadłużenia państwowego czempiona znacząco wzrośnie. Ze względu na niepewność co do dalszego kształtowania się cen, takie rolowanie zapewne dotyczyłoby tylko części przyszłorocznych strat PGNiG OD.

Część ze strat na sprzedaży generowanych przez PGNiG OD mogłaby pokrywać zyskami na wydobyciu węglowodorów PGNiG SA. O ile oczywiście sama ma dobrze zabezpieczone kontrakty sprzedaży gazu ze złóż i importu gazu zza granicy. Jeżeli nie, to może się okazać, że także i spółka-matka zacznie generować straty zimą. Na razie wypracowuje zysk, więc teoretycznie jest z czego dzielić. W rzeczywistości będą to i tak w dużej mierze pieniądze budżetowe, tyle, że zamiast w formie podatków i dywidendy zasilić konta resortu finansów, pokrywałyby straty koncernu. Jednak, aby to zrobić, rząd także musiałby zmienić prawo, bo dziś przepisy zabraniają takiego subsydiowania skrośnego, jednej działalności inną. Uniemożliwiają też zatwierdzanie taryf z założeniem, że stratę na nich pokryje inny podmiot.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby zapewne połączenie wszystkich tych mechanizmów. To umożliwiłoby rozłożenie dziesiątek miliardów przyszłorocznych strat między samą spółkę, odbiorców gazu i budżet państwa. Jednocześnie byłoby znaczącym impulsem do oszczędzania gazu, a im więcej go zaoszczędzimy tej zimy, tym szybciej giełdowe ceny tego paliwa spadną, a wraz z nim także ceny węgla czy biomasy.

Warto porównać aktualne ceny gazu wraz z opłatami dystrybucyjnymi w symulatorze ogrzewania!

Źródło: wysokienapiecie.pl